Paola

Het interview

Hoe komt het dat het brengen van een sociaalecologisch verhaal zo moeilijk is in onze huidige maatschappij?

Het is niet zo belangrijk dat iedereen mee is met het sociaaleconomische verhaal, want de mensen die achter het verhaal staan, doen dat ook voor de mensen die niet mee zijn. Dat valt terug te leiden naar het concept van bandbreedte: als je in armoede leeft of om andere redenen andere prioriteiten hebt dan op een klimaatmars te gaan protesteren, is een groot deel van je beperkte bandbreedte al ingenomen door die prioriteiten. Zorgen dat er brood op tafel komt is en blijft natuurlijk de prioriteit, dat kan je niemand kwalijk nemen. 

Een sociaalecologische transitie, die twee woorden horen bij elkaar, het ene kan niet zonder het andere. Je kan niet spreken over energieproductie of luchtvervuiling zonder het hele sociale verhaal daarin te zien. Als je dat niet doet dan komen de mensen wél op straat, ik hoop dat we de gele hesjes nog niet vergeten zijn. Dan zie je dat niet rekening houden met alle groepen in de samenleving een strategie is die niet werkt. Groene voorstellen zijn in essentie sociaal, je kan geen ecologische transitie uitvoeren als er geen rekening wordt gehouden met het sociale. 

Een goed transitie-beleid zou in essentie niet verarmend mogen werken, aldus de jongere voorzitter van jong N-VA. Met andere woorden: we hoeven geen rekening te houden met de sociale impact want die zal er niet zijn als we ons transitie-beleid goed uitvoeren. Ben je het daar mee eens?

Enkel op innovatie inzetten, betekent dat oude kerncentrales openhouden? Ik weet niet of dat innovatie is als we zien dat hernieuwbare energie de enige is die elk jaar goedkoper wordt. Goedkoper betekent ook betaalbaarder voor iedereen, maar het gaat verder dan dat. Meer investeren in hernieuwde energie en infrastructuur creëert meer jobs, wat ook weer heel goed is. 

Maar ik denk niet dat het allemaal mag vertaald worden in economisch gewin, want als iets dan opeens niet economisch interessant is, moeten we het niet meer doen. Het is kwestie van prioriteiten stellen. 

Maar energieproductie is het ene, energieconsumptie is iets anders. We kunnen ons focussen op de energierekening van mensen die het niet breed hebben, maar vaak wonen zij in huizen die gewoon slecht geïsoleerd zijn. We hebben op Vlaams niveau de sleutel daarvoor waar we nu keihard op moeten inzetten. De personen die er in het algemeen het slechts voorstaan financieel gezien wonen ook in huizen die het slechts geïsoleerd zijn, dus die verliezen eigen twee keer. Hetzelfde met sociale woningen, veel daarvan zijn oud en versleten en hebben nood aan renovatie en isolatie zodat de mensen die in deze voorzieningen wonen hun energiefactuur kunnen zien dalen. Dat zijn dingen die ook moeten gebeuren, het is een en-en verhaal. 

Het klimaatbeleid de laatste jaren gaat blijkbaar enkel over kerncentrales (lacht), dat is een frustratie voor mij. Het is heel makkelijk om het enkel daarover te hebben, maar het is zo belangrijk om ook te kijken naar alle andere maatregelen die ongelofelijk veel impact hebben op het dagelijkse leven van mensen. We kunnen dan wel windmolens bouwen, maar dat duurt zo lang! Een huis renoveren neemt ook wel wat tijd, maar neemt wel een aanzienlijk stuk minder tijd in beslag en die mensen voelen daar direct de impact van. 

De Vlaams regering is daar zo laks in, kom op, show me the money! Het is een beetje hypocriet om enkel te focussen op een paar kerncentrales waar het blijkbaar allemaal ronddraait. 

Als het van Jong Groen afhangt mag er meer geld op tafel komen voor investeringen in sociale woningen in de plaats van dat dat geld gaat naar private investeerder. Er wordt zoveel gezaagd over de belastingen die veel te hoog zijn. Ik heb liever dat er geld gaat naar die sociale woningen dan naar private investeerders op een niet transparante manier. 

Op jullie website staat dat Jong Groen ijvert voor een ambitieus, globaal én rechtvaardig klimaatakkoord. Wat beschouwt Jong Groen als een eerlijk klimaatbeleid?

 Dat is op verschillende vlakken. Een eerlijk klimaatbeleid is transparant, geen achterkamertjes en lobbygroepen. Daarnaast ambitieus op zowel kort als lang termijn. De overheid moet kijken naar de directe impact die ze kan hebben op het dagdagelijkse leven van mensen, maar heeft bovendien ook de verantwoordelijk om op lange termijn te denken. 

Iedereen moet mee kunnen, maar de breedste schouders moeten de grootste lasten dragen. Het is niet logisch dat iedereen even hard aan de kar moet trekken. We hebben allemaal privileges en deze moeten op de juiste manier gerangschikt worden. Eerlijk betekent dat iedereen meekan, dat mensen weten waar we naartoe gaan en dat het geld uit belastingen op een correcte manier wordt gebruikt. Eerlijk impliceert ook eerlijk zijn over je prioriteiten en ambities. Wanneer een akkoord van de regering gepubliceerd wordt, tweet elke partij hier vaak over en dan wordt duidelijk wat belangrijk is voor een partij. En dan blijkt dat voor sommigen een sociaal tarief er gewoon echt niet toe doet. 

Voor Jong Groen betekent een eerlijke transitie dat iedereen mee kan, maar ook dat de volgende generatie en alle generaties daarna dat kunnen. Dat is ook een belangrijk onderdeel van een eerlijk klimaatbeleid voor ons.

In de klimaatmarsen in 2019 pleitte klimaat-jongeren voor beleidsmaatregelen, maar werd er weinig/ niet gesproken over de sociale impact daarvan. Opmerkelijk is dat voor een groot deel studenten uit gezinnen uit de middenklasse meeliepen, voor wie een co2-tax misschien minder problematisch zou doorwegen dan voor gezinnen die net rondkomen. Op welke manier wordt er binnen de jongerenpartij van Groen aandacht besteed aan de sociale impact van klimaatbeleid? 

Eerst en vooral lijkt het me niet onlogisch dat vooral mensen uit de middenklasse meeliepen, aangezien zij het privilege bezitten om te kunnen gaan protesteren. Dat wil niet zeggen dat de lagere inkomensklasse niet begaan zijn met de klimaatcrisis, integendeel, dat zijn niet de mensen met de grootste voetafdruk.  

Dat zijn niet de mensen die op reis gaan met het vliegtuig. Dat zijn de mensen die sparen en eens de trein nemen om naar zee te gaan. Ik denk dat daar sowieso een voor een deel misconceptie zit. 

Het klopt dat middenklasse jongeren snel op reis gaan en sneller het vliegtuig kunnen nemen. Het is inderdaad ook steeds meer mainstream om vegetarisch te eten en dat is wel duurder. Maar daar is een grotere verandering ingekomen! Enerzijds: goed vlees is duur. Je moet maar eens rondvragen hoeveel studenten vlees kopen, dat is behoorlijk beperkt omdat dat een dure uitgave is. Dat illustreert ook weer mooi dat wanneer je zorgvuldig moet omgaan met geld, je vanzelf keuzes maakt die vaak een betere impact hebben op het milieu. Daarnaast denk ik dat alternatieven veel goedkoper zijn geworden. Ik ga bijvoorbeeld altijd naar de Lidl, over het algemeen komt daar een andere groep mensen in vergelijking met bijvoorbeeld de Delhaize, en de vervangers die ze daar verkopen zijn spotgoedkoop. De Lidl heeft zichzelf voorgenomen dat het alternatieve product altijd goedkoper is dan het vleesproduct. Zo zijn vegetarische nuggets goedkoper dan de chicken nuggets. Beide producten liggen ook altijd langs elkaar zodat mensen heel duidelijk zien dat het vegetarische alternatief financieel voordeliger is. Hetzelfde heeft Ikea gedaan met haar hotdogs: de vegetarische hotdogs zijn goedkoper. Dat is natuurlijk een initiatief dat bedrijven zelf nemen, wat heel fijn is om te zien, maar daarbuiten is het vegetarische alternatief meestal ook steeds goedkoper. Bonen zijn veel goedkoper dan dat vlees ooit zal zijn. 

Dus het wilt niet zeggen dat mensen die niet het privilege hebben om tot de middenklasse te behoren niet milieubewust in het leven staan, ook al is het misschien vanuit een andere motivatie. 

Wat wel heel belangrijk is: de ecologische keuze moet de goedkoopste en makkelijkste keuze zijn. Om terug te komen op het reizen: het feit dat je nog steeds zo goedkoop kan reizen is niet oké. Wij zijn keihard voorstander van btw te heffen op kerosine, het is absurd dat dat nog niet gebeurt.  Dat geld even goed voor al het boottransport.

En treinen zijn gewoon duur... Openbaar vervoer is duur... En dat is gewoon verkeerd! De meeste ecologische keuze moet de goedkoopste keuze zijn. Dat netwerk moet ook uitgebreid worden. Maar het is een enorm privilege als ik bijvoorbeeld mijn familie in Italie wil bezoeken dat ik kan zeggen: ik heb de tijd en het geld om de trein te nemen. Eigenlijk zou enkel tijd een doorslaggevende factor mogen zijn. 

Als het over kleren gaat: het is heel makkelijk om mensen scheef te bekijken als ze naar de Primark gaan. Als je niet veel geld hebt dan is de keuze vanzelfsprekend om te kiezen voor kleren die je kunt betalen. Het is leuk dat sommige mensen het geld hebben om 200 euro uit te geven een ecologisch verantwoorde T-shirt, maar daarmee gaan we het probleem niet oplossen. Ik ben zelf productontwikkelaar en je moet in massa denken. Een persoon zijn keuze, het feit bijvoorbeeld dat ik geen vlees eet, heeft natuurlijk een impact, maar daar gaan we er niet mee komen. 

We moeten allemaal een stuk minder en kwaliteitsvoller vlees eten. Maar dat geld dus ook voor kleding: waarom zouden we ons niet focussen op het reguleren van deze productie. Zorgen dat er daarbij minder afval geproduceerd wordt, dat de productie ethisch verantwoord is, etc. Maar we moeten ook gewoon zorgen dat mensen minder arm zijn zodat ze kwaliteitsvollere kleren kunnen kopen. Dingen die kwaliteitsvoller zijn, gaan nu eenmaal ook langer mee. 

Je mag de keuze en verantwoordelijkheid niet zoveel bij een persoon zelf leggen. Het is heel fijn dat de middenklasse bewust wordt van hun eigen consumptie en bijvoorbeeld voor meer ecologische kleding gaat, maar kan je daarom de mensen die dat niet kunnen het kwalijk nemen dat ze hun kleren bij Primark gaan kopen? Nee, natuurlijk niet. 

We zijn hier ook heel de tijd aan het praten over mensen en niet met mensen, dat is al een beetje vervelend eigenlijk. 

Daarover: het wordt steeds duidelijker dat jong Groen echt wel bezig is met het sociale aspect omtrent klimaatbeleid, maar zijn er ook mensen in jullie jongerenpartij die expliciet de lage inkomensklasse representeren als jullie een debat houden over klimaatbeleid?

Die representatie zal nog niet fantastisch zijn, daarvoor verwees ik eerder al naar het concept van bandbreedte en tijd. Als je een evenement organiseert op een zondag maar iemand doet dan een extra job, dan is het normaal dat die persoon kiest om dat geld te verdienen en niet om naar een activiteit te gaan. 

Daarnaast moet je vaak ook naar een plaats gaan en bijvoorbeeld de trein nemen, maar daar hebben we wel een sociaal budget. Voor alle nationale activiteiten wordt je verplaatsing altijd vergoed en kan je dus dat geld terugvragen. We hebben ook een sociaal budget zodat mensen die het niet kunnen betalen ook aan kleinere fun-activiteiten kunnen deelnemen of aan ons zomerkamp. 

We zijn ons hier heel bewust van en zetten ons daar hard op in. Mijn covoorzitter groeide zelf op in armoede en is daar nu uit. Vandaag gebruikt hij zijn privilege om daarover te spreken, mensen een stem te geven en de kans om tot bij ons te komen. Dat is niet makkelijk en we zijn er nog niet, maar daarom doen we dit jaar daar ook een heel project over in samenwerking met Uit De Marge. We doen dus echt een inclusieproject om meer mensen met een diverse achtergrond meer te betrekken binnen ons verhaal.

We zijn dus zeer actief bezig om die groep uit te breiden. Twee jaar geleden toen we over armoede spraken hebben we daar ook al hard op ingezet. We merken ook wel dat door ons sociaal budget, en doordat mensen gratis meekunnen en doordat we hier expliciet aandacht aan geven, komen ze ook meer. Als de financiële drempels voor een stuk wegvallen is het ook wel makkelijker om mensen aan te trekken. 

Het is belangrijk dat deze groep mensen altijd probeert te betrekken of als dat niet haalbaar is om op zen minst woordvoerders te hebben zoals mijn covoorzitter die daarover kunnen spreken. Langs de andere kant moeten we er ons ook bewust van zijn dat deze groep ook gewoon minder vertegenwoordigd is. 

Het is superbelangrijk om mensen met die ervaring in het verleden of heden te betrekken want je kan heel veel zeggen over mensen, maar als je zelf niet in armoede hebt geleefd dan kan je je dat gewoon niet inbeelden. Ik ben niet in armoede opgegroeid en ik kan me dat gewoon niet inbeelden. Ik hoop dat ik er goed over spreek, maar ik zal zeker niet doen alsof ik er alles van weet.